Boekpresentatie za. 28-12-24 10.30 uur
Kleine tentoonstelling 28-12-24 t/m 15-02-25
Aan het begin van de vorige eeuw waren er in Venray een aantal bedrijven. In het boekje van Jaap Goumans uit 1997 worden ongeveer 30 bedrijven genoemd. Het gaat om bierbrouwerijen, leerlooierijen, sigarenmakers, klompenmakers, schoenmakers, smederijen en meer. Van al die kleine bedrijven is geen beschrijving meer te vinden.
In de geschiedenis van Venray wordt slechts in de marge aandacht besteed aan industriële zaken in de periode vóór de jaren veertig.
In de Hofstraat was in begin van de vorige eeuw een opvallende smederij. Het bedrijf was van de familie Fonck, vader Victor en zijn zonen Victor junior en Jac. Het was een interessante parel tussen de bedrijfjes uit die tijd.
Piet Verstegen uit Venray heeft al sinds de jaren tachtig geprobeerd om informatie over dit bedrijf te verzamelen. Hij kreeg toevallig contact met Johan Beenen, een verzamelaar van motoren uit Friesland. De heer Beenen bleek in 1974 een interview met Jac. Fonck te hebben gehad.
Piet Verstegen werkte in die tijd bij een psychiatrische inrichting. Daar vond hij twee vooroorlogse transportfietsen in een verloren hoek, één met het embleem ‘Vulkaan’, het bedrijfsmerk van de firma Fonck.
Jacques Haumann is vrijwilliger van het Venrays museum. Hij raakte geïnteresseerd in de geschiedenis. De aanschaf bij het museum van een soortgelijke motor was voor hem de aanleiding om samen met Piet de bijzondere geschiedenis van het familiebedrijf Fonck te beschrijven: ‘Een Stukje Venrays Erfgoed’.
Victor Fonck werd op 28 oktober 1853 in Mook geboren. Hij was koperslager. Hij bleek een groot ondernemer. Hij richtte een installatiebedrijf op, een rijwielfabriek (Vulkaan rijwielen) en een winkel met een zeer uitgebreid assortiment. De oudste zoon Jac. kocht een Frans motorblok en gebruikte deze met het vervaardigen van een motorfiets. De verkoop van Vulkaan fietsen liep heel goed en daarna werden er ook veel motorfietsen van het merk Vulkaan verkocht.
Door de eerste wereldoorlog kon men niet meer aan motorblokken komen. Zo kwam de productie van motorfietsen stil te liggen. Na de oorlog vertrekt Jac., als een ras ondernemer, een aantal jaren naar Indonesië. Hij is vertegenwoordiger van het motormerk Douglas en van het automerk Ford. Dat avontuur was van korte duur. Hij moest terug naar Nederland in verband met ziekte van zijn vrouw, die hem vergezelde op zijn reis. In Venray knapte ze weer op. Jac. begon in Venray een grote manufacturenzaak, Magazijn De Zon.
Zijn broer Victor jr. had ook het hart van een ondernemer. Na de Eerste Wereldoorlog importeerde hij een motorfiets van het merk Cedos uit Engeland te importeren. Hij werd
vertegenwoordiger van Cedos voor Nederland. De zonen Fonck waren ondernemers zoals hun vader, maar ze waren ook fanatieke motorcoureurs. Ze namen deel aan wedstrijden in heel Nederland en kwamen vaak met de eerste prijs weer thuis.
In 1927 ging leverancier van Cedos motoren failliet. Er moest worden geschakeld en Victor junior voelde de tijd goed aan. Hij begon een handel in elektroartikelen, stofzuigers, radio’s en grammofoons. De zonen hebben in een bepaalde fase een gemeenschappelijke onderneming gehad, maar dat ging niet goed. Ieder voor zichzelf hadden ze daarna een succesvol bedrijf.
Een bedrijf (manifacturen) is verkocht in 1969. Het elektro bedrijf werd later een gereedschap- en hobbybedrijf werd in 1982 verkocht.
Het succesverhaal van de familie Fonck verdwijnt uit de Venrayse samenleving. In de wijde regio zijn geen nabestaanden van de familie Fonck meer te bespeuren. Vulkaan rijwielen en motoren waren in de eerste helft van de vorige eeuw zeer bekend. Toch weten nu weinig mensen in Venray van het verhaal van fietsen en motoren met de naam Vulkaan, Een product uit Venray, gemaakt in de Hofstraat bij de familie Fonck.
In het Venrays Museum is een kleine tentoonstelling ingericht. Men treft er Vulkaan fietsen en motorfietsen, documenten en onderdelen.
Jacques Haumann en Piet Vertegen hebben de bijzondere geschiedenis van het familiebedrijf Fonck beschreven in het boek ‘Een Stukje Venrays Erfgoed’.
‘Een Stukje Venrays Erfgoed’.
N.V. Industrie en Handelsmaatschappij Vulkaan
De levensloop van de ondernemersfamilie Fonck in Venray
Het boek is te koop voor € 15,- bij Roojboek, Primera en het Venrays Museum.